سلسله جلسات مراقبت های ماورائی

سخنران: استاد حاج شیخ محمدحسن وکیلی

مدت دوره : یک جلسه

مکان برگزاری : دانشکدۀ الهیّات و معارف اسلامی – سالن شهید عبدالکریمی

برگزار کننده : کارگروه علمی علوم عقلی و تجربیات نزدیک به مرگ (و ادراکات فراحسّی)

موضوعات اصلی :حقیقت انسان و ساختار وجودی او ، رابطه نفس با بدن و تاثیرات آن ها بر هم دیگر ، نقد پزشکی مدرن و روان‌پزشکی ، معنویت‌درمانی و تجربه‌های میدانی در بیمارستان‌ها

چکیده هدف دوره:بررسی تأثیر و ارتباط ابعاد غیرمادی انسان (مثل نفس و روح) با بدن، و تحلیل مداخلات معنوی در حوزه سلامت جسم و روان از منظر حکمت الهی و متون دینی.

خلاصه جلسات :

جلسه اول

بخش اول :

• حقیقت انسان در نگاه حکمت اسلامی این است که انسان صرفاً یک بدن فیزیکی نیست، بلکه دارای مراتبی شامل بدن، روح واسطه و نفس ناطقه است که نفس ناطقه، منِ حقیقی انسان و مرکز ادراک، اراده و حیات او محسوب می‌شود.

• ارتباط نفس با بدن از طریق مغز و اعصاب برقرار می‌شود و در صورتی که توجه نفس از بدن برداشته شود، ادراک حسی مانند درد نیز کاهش یافته یا قطع می‌شود، چنان‌که در برخی افراد با تمرکز بالا مشاهده شده است.

• تأثیر تغذیه و محرک‌های جسمانی بر نفس از طریق تغییرات تدریجی در مغز صورت می‌گیرد و هرچند ممکن است رفتار ظاهری فرد تغییر کند، اما این به معنای درمان واقعی خصلت‌های نفسانی نیست مگر آنکه تغییر در خود نفس رخ دهد.

• نقد پزشکی مدرن از منظر حکمت الهی بر این استوار است که تمرکز این طب بر علائم جسمی باعث نادیده‌گرفتن علل اصلی بسیاری از بیماری‌ها در ساحت نفس می‌شود، و در نتیجه درمان‌ها سطحی و ناپایدار خواهند بود.

• مدیریت درد و ارتقای روحیه با تمرکز نفس از طریق تمرین‌های معنوی مانند ذکر، نماز یا مدیتیشن دینی ممکن است، که با تقویت توجه نفس به مراتب بالاتر، کنترل اختیاری بر احساسات جسمانی از جمله درد حاصل می‌شود.

 بخش دوم :

• توجه در نماز و معنای واقعی آن: تمرکز اصلی در نماز باید بر ارتباط با خداوند باشد نه بر مخارج حروف یا ادای دقیق الفاظ، زیرا تمرین‌های تلفظ باید پیش از نماز انجام شود تا ذهن در نماز از عالم مادی جدا شده و به حقیقت حضور در پیشگاه الهی برسد.

• تأثیر گناه بر سلامت جسم و روح: گناهان با تضعیف ارتباط نفس و بدن موجب ایجاد بیماری و اختلال در عملکرد بدن می‌شوند، به‌طوری‌که بسیاری از مرگ‌ها و بیماری‌ها ناشی از اثرات منفی گناهان و ضعف نفس در مدیریت بدن عنوان شده‌اند.

• نقش جنیان در زندگی انسان: جنیان موجوداتی دارای عقل، اراده و مسئولیت شرعی هستند که برخی مومن و نیکوکارند و برخی کافر و آسیب‌زا، و می‌توانند با تجسد، وارد زندگی انسان‌ها شوند یا از طریق طلسم و سحر موجب اختلال در وضعیت جسمی و روانی شوند.

• اهمیت سبک زندگی دینی در پیشگیری از آسیب‌های ماورایی: رعایت اصول شرعی، ذکر، نماز، استفاده از ادعیه و حرزهای معتبر، و پرهیز از تجمل‌گرایی و گناه، از مهم‌ترین راه‌های محافظت انسان در برابر نفوذات روحی، طلسمات، و حضور جنیان شریر تلقی می‌شود.

• نفوذهای روحی و اثر چشم زخم: توجه منفی، حسادت یا بیزاری دیگران می‌تواند از راه نفوذ نفس یا نگاه منفی، باعث آسیب روحی و جسمی به افراد شود که در آموزه‌های دینی با عنوان “چشم زخم” شناخته می‌شود و راهکارهایی چون پوشاندن نعمت‌ها و پرهیز از نمایش تجملات برای پیشگیری از آن توصیه شده‌اند.