▼جهت دریافت مقاله کلیک نمایید.
حقیقت توحید قرآنی و وحدت وجود از مسائلی است که بیان صریح آن معمولاَ قابل فهم برای عموم مردم نیست و فقط در فضاهای تخصصی می‌توان از آن صحبت کرد. از همین رو در شرائع الهی معمولاَ این حقیقت عالی با بیاناتی بسیار دقیق و ظریف و به سبک سخن در سخن بیان می‌شود؛ به گونه‌ای که هم تمام ظرائف آن بیان شده و هم هر کس به فراخور فهم و ادراک خود از آن بهره می‌برد.
با این همه گاهی به آیات و روایاتی بر می‌خوریم که در آنها همین حقیقت به صراحت و بی‌پرده بیان شده و بدون کتمان تصریح شده که خداوند غیری ندارد و کسی جز او نیست.
روایات ذیل مواردی از این دست است که نگارنده تا به حال با آن برخورد نموده و امید است که با راهنمائی و تذکرات دیگران و تتبع بیشتر تکمیل گردد.
غرض از روایات صریح روایاتی است که بدون نیاز به ضمیمه شدن قرائن، به دلالت مطابقی بر این حقیقت عالی دلالت می‌نماید.
۱. حضرت امام صادق علیه السلام:
إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى لَا تُقَدَّرُ قُدْرَتُهُ وَ لَا یَقْدِرُ الْعِبَادُ عَلَى صِفَتِهِ وَ لَا یَبْلُغُونَ کُنْهَ عِلْمِهِ وَ لَا مَبْلَغَ عَظَمَتِهِ وَ لَیْسَ شَیْ‌ءٌ غَیْرَهُ هُوَ نُورٌ لَیْسَ فِیهِ ظُلْمَهٌ وَ صِدْقٌ لَیْسَ فِیهِ کَذِبٌ وَ عَدْلٌ لَیْسَ فِیهِ جَوْرٌ وَ حَقٌّ لَیْسَ فِیهِ بَاطِلٌ کَذَلِکَ لَم یَزَلْ وَ لَا یَزَالُ أَبَدَ الْآبِدِینَ وَ کَذَلِکَ کَان (توحید الصدوق، ص۱۲۸ و ۱۲۹؛ بحار الأنوار، ج۳، ص۳۰۶)
۲. حضرت امام صادق علیه السلام:
قَالَ لِی أَیُّ شَیْ‌ءٍ اللَّهُ أَکْبَرُ فَقُلْتُ لَا وَ اللَّهِ مَا أَدْرِی إِلَّا أَنِّی أَرَاهُ أَکْبَرُ مِنْ کُلِّ شَیْ‌ءٍ فَقَالَ: وَ کَانَ ثَمَ شَیْ‌ءٌ سِوَاهُ فَیَکُونَ أَکْبَرَ مِنْهُ؟! فَقُلْتُ وَ أَیُّ شَیْ‌ءٍ هُوَ اللَّهُ أَکْبَرُ قَالَ أَکْبَرُ مِنْ أَنْ یُوصَفَ (المحاسن، ج۲، ص۳۲۹؛ الکافی، ج۱، ص۱۱۸)
۳. حضرت امام صادق علیه السلام:
تَقُولُ فِی دُعَاءِ الْعِیدَیْنِ بَیْنَ کُلِّ تَکْبِیرَتَیْنِ- اللَّهُ رَبِّی أَبَداً وَ الْإِسْلَامُ دِینِی أَبَداً وَ مُحَمَّدٌ نَبِیِّی أَبَداً وَ الْقُرْآنُ کِتَابِی أَبَداً وَ الْکَعْبَهُ قِبْلَتِی أَبَداً وَ عَلِیٌّ وَلِیِّی أَبَداً وَ الْأَوْصِیَاءُ أَئِمَّتِی أَبَداً وَ تُسَمِّیهِمْ إِلَى آخِرِهِمْ وَ لَا أَحَدَ إِلَّا اللَّهُ. (تهذیب الأحکام، ج۳، ص۲۸۶)
۴. حضرت أمیر المؤمنین علیه السلام:
لَا شَیْ‌ءَ إِلَّا اللَّهُ فَارْفَعْ هَمَّکَا
یَکْفِکَ رَبُّ النَّاسِ مَا أَهَمَّکَا
(بحار الأنوار، ج۱۹، ۶۹ ؛ دیوان أمیر المؤمنین علیه السلام، ص۳۰۵، حلیه الأبرار ، ج۱، ص۱۵۰)
۵. حضرت أمیر المؤمنین علیه السلام در روز بدر:
یَا هُوَ یَا مَنْ لَا هُوَ إِلَّا هُوَ اغْفِرْ لِی وَ انْصُرْنِی عَلَى الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ (التوحید، ۸۹)
۶. در دعاء آن حضرت علیه السلام:
یَا هُوَ یَا مَنْ هُوَ هُوَ یَا مَنْ لَیْسَ هُوَ إِلَّا هُوَ یَا هُوَ یَا مَنْ لَا هُوَ إِلَّا هُو (مکارم الأخلاق، ۳۴۶، من دعاء أمیر المؤمنین ع فی الحاجه)
۷. و در دعاء حضرت ابراهیم علیه السلام:
یَا اللَّهُ یَا هُوَ یَا هُوَ یَا مَنْ لَیْسَ کَهُوَ یَا مَنْ لَا هُوَ إِلَّا هُوَ أَغِثْنِی (مهج الدعوات و منهج العبادات، ص۳۰۷)
۸. حضرت امام رضا علیه السلام:
فَافْهَمْ أَمَّا الْوَاحِدُ فَلَمْ یَزَلْ وَاحِداً کَائِناً لَا شَیْ‌ءَ مَعَهُ بِلَا حُدُودٍ وَ لَا أَعْرَاضٍ وَ لَا یَزَالُ کَذَلِک (التوحید، ۴۳۰)
۹. حضرت أمیرالمؤمنین صلوات الله علیه:
وَ لَا یُوصَفُ بِشَیْ‌ءٍ مِنَ الْأَجْزَاءِ وَ لَا بِالْجَوَارِحِ وَ الْأَعْضَاءِ وَ لَا بِعَرَضٍ مِنَ الْأَعْرَاضِ وَ لَا بِالْغَیْرِیَّهِ وَ الْأَبْعَاضِ (بحار الأنوار، ج۷۴، ص۳۱۱)
۱۰. حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم
أَصْدَقُ کَلِمَهٍ قَالَتْهَا الْعَرَبُ کَلِمَهُ لَبِیدٍ
أَلَا کُلُّ شَیْ‌ءٍ مَا خَلَا اللَّهَ بَاطِلٌ
وَ کُلُّ نَعِیمٍ لَا مَحَالَهَ زَائِلٌ
(بحار الأنوار، ج۶۷، ص۲۹۵)
